Slijterij Nieuw Engeland: een ansicht dateren met het telefoonboek

Slijterij Nieuw Engeland: een ansicht dateren met het telefoonboek

De naam van de Utrechtse buurt Nieuw Engeland is nog altijd met raadselen omgeven: tot nu toe is het onduidelijk hoe buurt aan zijn naam is gekomen. Tien jaar geleden kwam ik op internet een ansichtkaart tegen van Slijterij Nieuw Engeland die aan de Vleutenseweg (en dus in de buurt Nieuw Engeland) was gevestigd. Zou de buurt misschien naar die slijterij zijn genoemd omdat die heel bekend was? Of is het toch gewoon andersom, is de slijterij naar de buurt genoemd? Om die vraag te beantwoorden is het belangrijk te achterhalen in welk jaar de foto is genomen. Is dat voor of na dat de naam Nieuw Engeland gangbaar werd?

De ansicht geeft een paar aanwijzingen waarmee een datum te achterhalen kan zijn. Ten eerste staat er een telefoonnummer op het raam van de winkel, nr. 12659. En ten tweede is op de zijruit van de etalage nog net de naam 'H. Verwoolde' als vergunninghouder te zien. De ansicht heb ik gevonden op de website Onbekend in Nederland en de speurneuzen aldaar hebben via het telefoonboek van 1915 weten te achterhalen dat het nummer 2659 bij een mineraalwaterfabrikant hoort. In het telefoonboek staat: '2659 Hofman Jr., A.C., Grossier in gedistilleerd, Mineraalwaterfabrik., Vleutenscheweg 195'. Dat is interessant, maar op het raam staat de naam Verwoolde, geen Hofman. Dus deze informatie lijkt helemaal niet te passen bij de ansicht.
Daarom maar van start met verder speurwerk in andere telefoonboeken: dat leert ons dat A.C. Hoffman jr. tot 1923 het telefoonnummer 2659 had, dus zonder 1 er voor, zoals op de ansicht staat. In 1924 is hetzelfde telefoonnummer van 'Witte Raaf NV, likeurstokerij, De. Fil. Vleutenscheweg 195'. A.C. Hofman jr. blijkt zijn zaak te hebben beëindigd. Door nog wat verder te zoeken in het Handelsregister via hetutrechtsarchief.nl vinden we dat Hofman zijn zaak aan de Vleutenseweg is gestart op 1 mei 1913 en dat hij is gestopt op 19 december 1923 (foto hierboven: "Vleut" nr. 195 rond 1910). Maar zowel telefoongids als handelsregister noemen nergens de naam Nieuw Engeland. Er lijkt geen verband te zijn tussen deze ansicht en het bedrijf van A.C. Hofman te zijn, behalve de vestingsplaats aan de Vleutenseweg en een deel van het telefoonnummer.
Wie is dan H. Verwoolde wiens naam op het raam staat? Daarvoor moeten we weer terug naar het telefoonboek en het handelsregister. We vinden een Hermanus Verwoolde die op Amsterdamsestraatweg 63 een limonadefabriek was gestart. Zelf woonde hij boven zijn zaak op nummer 63bis. In mei 1914 breidde hij die zaak nog uit met een bierbottelarij en wordt hij agent voor de firma Heineken voor de stad Utrecht. Maar, deze H. Verwoolde had een heel ander telefoonnummer dan op de ansicht, namelijk 2795. Dat past niet bij de winkel in Nieuw Engeland, maar een drankenhandel en het merk Heineken passen weer wel goed bij wat we zien op de ansicht.
Weer verder zoeken in de beeldbank van het Het Utrechts Archief leverde een gelukkige treffer op: een foto van de stand van Drankenhandel H. Verwoolde op de Tentoonstelling voor Handel en Industrie en Huishoudkunde gehouden in 1937. Op de foto is een schoolbord met adressen van Verwoolde's slijterijen zien. Daarop zien we ineens de Vleutenseweg staan, de nummers zijn niet goed leesbaar, maar het huisnummer zou heel goed 195 kunnen zijn. Dus toch maar weer terug naar het telefoonboek, maar dan wat verderop in de tijd. En zo vinden we in 1937, en later ook in de gids van 1927 een vermelding: "H. Verwoolde, slijterij, Vleutenscheweg 195". Dat past wel bij de ansichtkaart. En daarmee hebben ook een jaartal: de foto is op zijn vroegst gemaakt in 1926.

Om terug te komen op de beginvraag: is de buurt naar deze slijterij genoemd? Waarschijnlijk niet. Nergens in het telefoonboek, handelsregister of oude advertenties wordt de naam Nieuw Engeland genoemd als naam van de slijterij, dus erg ingeburgerd zal die naam dan ook niet zijn geweest. Maar er is meer: bovenstaande foto van de Vleutenseweg rond 1910 laat vaag het rijtje winkels aan het begin van de weg zien. Op de ruit van het pand van (dan nog) Hofman lijkt heel groot het woord "Handel" te staan en niet "Nieuw Engeland". Dat zou betekenen dat Verwoolde die naam pas heeft ingevoerd toen hij in 1926 of 1927 de zaak kocht. De buurt werd toen al een tijdje Nieuw Engeland genoemd. De slijterij is dus naar de buurt vernoemd en niet andersom.
We weten dus nog steeds niet hoe de buurt aan zijn naam is gekomen. Wel weten we nu dat A.C. Hofman jr op 1 mei 1913 waarschijnlijk een van de eerste winkeliers in de nieuwe buurt was. En dat je via een oude telefoonboeken een ansicht kunt dateren.

Kijk ook eens naar deze sites...

: Handige overzichtspagina met links naar oude telefoongidsen
: Geschiedenis van de buurt Nieuw Engeland

: Onbekend in Nederland
De ansicht- en fotokaart was aan het eind van de negentiende eeuw enorm populair. Niet van elke kaart is het makkelijk te achterhalen waar ie vandaan komt. Op deze site staan honderden foto's waarvan we nog niet weten waar het is of was. Weet u het?

: Zoekplaatjes in oude ansichten
Verzamelaars van ansichten hebben altijd wel een aantal kaarten in hun collectie met onbekende stads- of dorpsgezichten. Ook handelaren hebben vaak een bak onbekend. Arnold Tak heeft een uitgebreide collectie van dit soort ansichten. Op deze website legt hij ze voor aan een groot publiek. Iedereen mag meedenken over de herkomst van de zoekplaatjes. Je kunt ook zelf een zoekplaatje insturen aan Arnold.

: Zoekplaatjes
Op deze site staan foto's waarvan niet bekend is waar ze gemaakt zijn. Die plaats proberen we te achterhalen. Je kunt op ieder zoekplaatje reageren. Bijzonder is het kenniscentrum met informatie over lantaarnpalen en huisnummers.

gepubliceerd op 12-04-2019 | onderwerp: ansichtkaarten


 

Agenda

Kijk voor tentoonstellingen bij jou in de buurt ook eens in de agenda.

(Adverentie)

Meer geschiedenis? Kijk ook eens naar dit boek bij bol.com:

Een bloedstollend verhaal over muiterij, waanzin en een strijd op leven en dood

Tip:

Meer weten over een onderwerp?
Zoek dan eens in de database via de zoekpagina, of blader door het alfabet onder A tot Z.