• : home
• : agenda
• : blog
• : A tot Z
• : boeken
• : zoeken
• : over deze site

Zoetwatervis favoriet bij bewoners Doggerland

Zo'n 8000 jaar geleden stond er vooral zoetwatervis op het menu van de jager-verzamelaars in 'Doggerland', het verdronken landschap tussen Nederland, Engeland en Denemarken. Dat concluderen Nederlandse archeologen op basis van isotopenonderzoek van prehistorische menselijke botresten uit de Noordzee. De ontdekking levert belangrijke aanwijzingen op over de bewoning van dit uitgestrekte verdronken landschap in de midden-steentijd (het Mesolithicum).

Isotopenonderzoek
Het isotopenonderzoek is uitgevoerd door de Universiteit Groningen, het Rijksmuseum van Oudheden, Stichting Stone en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Het onderzoek is gebaseerd op metingen van stabiele isotopen in botresten die zijn gevonden rond de Noordzee. Isotopen zijn variaties van atomen met een meetbare waarde. De waarde van sommige isotopen, zoals stikstof en koolstof, verschilt al naar gelang het dieet verandert. Een echte vleeseter heeft andere isotopen in zijn of haar botten dan iemand die zeevis eet of vegetarisch eet.

Leven in een verdrinkend landschap
De ontdekte verandering in het Doggerland-menu komt waarschijnlijk doordat het landschap tussen Nederland, Engeland en Denemarken na de laatste ijstijd snel veranderde. Tussen 9500 en 6000 v.Chr. warmde het klimaat op en de zeespiegel steeg door smeltend ijs gemiddeld twee meter per eeuw. Het laaggelegen landschap liep hierdoor vol met water en zo ontstond geleidelijk de Noordzee.
Tot nu toe werd gedacht dat het stijgende water de bewoners steeds verder landinwaarts drong naar drogere gebieden om daar vlees te vinden. Of dat mensen dan zeevis gingen eten. De isotopenmetingen laten juist zien dat mensen meer zoetwatervis gingen eten. Dat wijst erop dat de mens zich niet liet wegjagen door het water, maar juist bleef wonen in de uitgestrekte moerassen die toen in de delta's van Maas, Rijn en Thames ontstonden. Daar was voor hen voldoende voedsel te vinden. Met name zoetwatervis werd dus veel gegeten, evenals kleine dieren zoals otter, bever en watervogels.

Schatkist voor onze kust
Het botmateriaal dat voor het isotopenonderzoek is gebruikt, is afkomstig uit de Noordzee. Daar zijn de laatste jaren veel prehistorische vondsten gedaan. Het materiaal komt niet alleen terecht in visnetten, maar wordt vooral gevonden in opgespoten zand van projecten zoals de Tweede Maasvlakte. Dit zand wordt opgezogen van de Noordzeebodem. En daar liggen nog steeds de resten van het ooit ondergelopen prehistorische landschap. Hoewel onderzoek onder water lastig is laten deze vondsten zien dat er nog een schat aan gegevens ligt.
Verschillende vondsten en overblijfselen van de prehistorische bewoners van het verdronken Doggerland zijn onder meer te zien in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden op de afdeling Archeologie van Nederland.

Grote afbeelding: illustratie © Martin Valkhoff, Archeologie gemeente Rotterdam BOOR / kleine afbeelding: fragment van een kaak, datering tussen 6889 en 6683 voor Chr., foto en collectie Rijksmuseum van Oudheden.

Kijk ook eens naar deze sites...

: Rijksmuseum van Oudheden
Het Rijksmuseum van Oudheden is het nationaal centrum voor archeologie waar jong en oud kan genieten van de beschavingen uit het oude Egypte en het Nabije Oosten, de Griekse en Romeinse wereld en het vroege Nederland. Daaronder valt ook de prehistorische bewoning van het verdronken Noordzeelandschap Doggerland.

gepubliceerd op 23-02-2017 | onderwerp: Doggerland