Vrouwengeschiedenis per week

Week 22
26 mei 2002 - 1 juni 2002

Saarti Baartman: terug naar Zuid-Afrika

Saarti Baartman

Honderd jaar geleden - op 31 mei 1902 - eindigde in Zuid Afrika de Boerenoorlog, vandaar dat we deze week (alsnog) aandacht besteden aan Saarti Baartman (ook wel Saartjie Baartman genoemd).

Op 29 april heeft de Franse regering de stoffelijke resten van Saarti Baartman teruggegeven aan Zuid-Afrika. Saarti was een Hottentotvrouw die in 1810 als bezienswaardigheid naar Europa was gevoerd om te worden tentoongesteld op de Wereldtentoonstelling. Haar lichaam had vergroeiingen aan achterwerk en geslachtsorganen, wat haar de bijnaam Hottentot-Venus opleverde.
Saarti Baartman werd geboren in 1789 in het gebied van de Khoisan-stam in het zuidelijk deel van Zuid-Afrika. Een Britse scheepsarts, William Dunlop, ontdekte haar en nam haar mee naar Engeland om haar daar als 'Wondermens' tentoon te stellen en aan haar te verdienen. Ze werd later verkocht aan een Fransman die haar in Frankrijk tentoonstelde. Saarti overleed in 1816 in Parijs, na een periode waarin ze waarschijnlijk alcoholist en prostituee is geweest.
Na haar dood zijn haar afwijkende lichaamsdelen bewaard en tot midden jaren zeventig tentoongesteld in het Franse Museum van de mens. Ook een gipsafgietsel van haar lichaam was daar te zien. Na een lange campagne zijn nu haar stoffelijke resten teruggegeven aan het land waar ze vandaan kwam om te worden begraven.

Meer weten?
Meer over Saarti in de engelse Wikipedia
Artikel: De verbeeldingen van Saartjie Baartman (pdf, met veel bronnen)
Artikel over femisme en post-kolonialisme waar in Saarti een rol speelt
De film Freaks draait ook om 'Wondermensen'
Documentaire over Saarti Baartman

Bijgewerkt op 2 februari 2009

Naar jaaroverzicht

Meer blogs over vrouwengeschiedenis

: Vijf aanraders op bol.com

• 1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis vertelt de verhalen van 1001 boeiende vrouwen, samengesteld door Els Kloek
• Femina. Een nieuwe geschiedenis van de Middeleeuwen (via de vrouwen die daaruit zijn geschrapt) door Janina Ramirez
• De hoogste tijd. Een eeuw vrouwenkiesrecht, hoe en door wie kwam dat tot stand?
• De heks van Limbricht, door Susan Smit over een eigenzinnige vrouw die in 1674 van hekserij beschuldigd werd
• Herinneringen van Aletta Jacobs, een strijdbare vrouw in haar eigen woorden