Saarti Baartman: terug naar Zuid-Afrika
Honderd jaar geleden - op 31 mei 1902 - eindigde in Zuid Afrika de Boerenoorlog,
vandaar dat we deze week (alsnog) aandacht besteden aan Saarti Baartman (ook wel Saartjie Baartman genoemd).
Op 29 april heeft de Franse regering de stoffelijke resten van Saarti
Baartman teruggegeven aan Zuid-Afrika. Saarti was een Hottentotvrouw die
in 1810 als bezienswaardigheid naar Europa was gevoerd om te worden tentoongesteld
op de Wereldtentoonstelling. Haar lichaam had vergroeiingen aan achterwerk
en geslachtsorganen, wat haar de bijnaam Hottentot-Venus opleverde.
Saarti Baartman werd geboren in 1789 in het gebied van de Khoisan-stam
in het zuidelijk deel van Zuid-Afrika. Een Britse scheepsarts, William
Dunlop, ontdekte haar en nam haar mee naar Engeland om haar daar als 'Wondermens'
tentoon te stellen en aan haar te verdienen. Ze werd later verkocht aan
een Fransman die haar in
Frankrijk tentoonstelde. Saarti overleed in 1816 in Parijs, na een
periode waarin ze waarschijnlijk alcoholist en prostituee is geweest.
Na haar dood zijn haar afwijkende lichaamsdelen bewaard en tot midden
jaren zeventig tentoongesteld in het Franse Museum van de mens. Ook een
gipsafgietsel van haar lichaam was daar te zien. Na een lange campagne
zijn nu haar stoffelijke resten teruggegeven aan het land waar ze vandaan
kwam om te worden begraven.
Meer weten?
Meer over Saarti in de engelse Wikipedia
Artikel: De verbeeldingen van Saartjie Baartman (pdf, met veel bronnen)
Artikel over femisme en post-kolonialisme waar in Saarti een rol speelt
De film Freaks draait ook om 'Wondermensen'
Documentaire
over Saarti Baartman
Bijgewerkt op 2 februari 2009