Vrouwengeschiedenis per week

Week 14
31 maart 2003 - 6 april 2003

Dorothea Dix: ‘Voice of the mad’


Dorothea Dix

Op 4 april 1802 werd in het Amerikaanse Hampden Dorothea Dix geboren. Zij werd tijdens haar leven een van de meest invloedrijke vrouwen in de Amerikaanse politieke geschiedenis.
Dorothea was onderwijzeres en schrijfster en richtte op haar veertiende al een eigen schooltje op. In 1841 werd haar gevraagd les te geven op de Zondagschool voor vrouwelijke gevangenen in de East Cambridge Gevangenis in Boston. Daar zag ze tot haar afgrijzen dat een groot aantal gevangenen helemaal geen misdaad op hun geweten hadden, maar dat deze waren opgesloten omdat ze ‘gek’ waren. De omstandigheden waaronder dit gebeurde waren bijzonder slecht.
Vanaf dat moment begon Dorothea verslag te doen van wat ze zag tijdens haar inspecties van andere gevangenissen en tehuizen. In 1843 lukte het haar om bij de overheid geld los te krijgen om de situatie van patiënten te verbeteren en werd de wetgeving verbeterd.
In de daaropvolgende drie jaar reisde ze heel Amerika door om overal de situatie van patiënten onder de aandacht te brengen. Dankzij deze inspanningen werden er in de veertig jaar daarna 110 nieuwe psychiatrische ziekenhuizen gesticht.
Op 18 juli 1887 overleed Dorothea Dix op 85-jarige leeftijd in Trenton (NJ) in een van de ziekenhuizen die ze zelf had helpen stichten.

Ook in Europa begonnen goed opgeleide vrouwen zich sterk te maken voor de belangen van de zwakkeren in de samenleving. Vaak geïnspireerd door hun geloof trokken zij zich het lot aan van gevangenen, psychiatrische patiënten en gehandicapten. In Engeland bijvoorbeeld heeft Elisabeth Fry veel gedaan voor de hervorming van het gevangeniswezen. In Nederland waren er veel Dames-comité’s voor het bezoeken van vrouwelijke gevangenen. De eerste werd opgericht rond 1832 door onder andere Barbara van Meerten-Schilperoort (zie hieronder).
Deze vrouwen werden (en worden) vaak gezien als de eerste feministes. Zij traden zelfstandig voor het voetlicht om de wereld te verbeteren, en gebruikten hun persoonlijke ontwikkeling en talent voor een hoger doel, dat voor een deel ook bereikt werd zoals in het geval van Dorothea Dix.

Meer lezen:
Tijdschrift artikel: Fransisca de Haan en Romke van der Heide, ‘Vrouwen-Vereenigingen, Dames-Comité’s en feministen. De zorg van vrouwen voor vrouwelijke gevangenen in de negentiende eeuw’ in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 1997-3, p. 278-311.
Veel links over Dorothea Dix (engels)
Over Elisabeth Fry
Over Barbara van Meerten-Schilperoort

Terug naar jaaroverzicht

Meer blogs over vrouwengeschiedenis

: Vijf aanraders op bol.com

• 1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis vertelt de verhalen van 1001 boeiende vrouwen, samengesteld door Els Kloek
• Femina. Een nieuwe geschiedenis van de Middeleeuwen (via de vrouwen die daaruit zijn geschrapt) door Janina Ramirez
• De hoogste tijd. Een eeuw vrouwenkiesrecht, hoe en door wie kwam dat tot stand?
• De heks van Limbricht, door Susan Smit over een eigenzinnige vrouw die in 1674 van hekserij beschuldigd werd
• Herinneringen van Aletta Jacobs, een strijdbare vrouw in haar eigen woorden