Vrouwengeschiedenis per week
Week 36
1 september 2003 - 7 september 2003
De ring van Beatris:
kloosters in Utrecht
Deze week werd in Utrecht in de resten van een beerput een
gouden ring gevonden. De ring is ongeveer 500 jaar oud en laat
drie christelijke symbolen zien. In het midden is het gezicht
van Christus afgebeeld. Aan de zijkanten zijn een duif (als
symbool voor de heilige geest) en de zegenende hand van God te
zien. Aan de binnenkant staat in gotische letters de naam
‘Beatris’ gegraveerd.
De ring werd gevonden in het centrum
van Utrecht, op het terrein waar in de late middeleeuwen het
Brigittenklooster stond. Dit klooster werd in 1483 gesticht en
gewijd aan de heilige Brigitta van Zweden. De ring was
waarschijnlijk eigendom van een vrouw uit een rijke familie
(misschien zelfs de abdis) die is ingetreden in het
Brigittenklooster. Het intreden in een klooster werd gezien als
een huwelijk met Christus. De gevonden ring was daarom
waarschijnlijk een soort trouwring.
Tot aan de Reformatie (rond 1580) waren kloosters zoals het Brigittenklooster van
grote invloed op het stadsbeeld. Elk klooster had zijn eigen
terrein binnen de stad, een zogenaamde immuniteit. Deze
immuniteiten waren voor de gewone burgers niet toegankelijk en
waren daarom ook ommuurd. In de dertiende eeuw waren er in
Utrecht bijvoorbeeld vier mannenkloosters en vijf
vrouwenkloosters. Wie door de stad liep stuitte overal op muren
poorten of grachten van kloosters.
Na de Reformatie werden in Utrecht elf klooster ontmanteld en gesloopt of herbestemd
(bijvoorbeeld als ambachtshuis of weeshuis). Sommige kerken
werden tot protestantse kerk omgebouwd en ontkwamen zo aan de
slopershamer. Wie nu door Utrecht loopt kan deze resten van
kloosters overal terugvinden, al is het soms maar in een
straatnaam, zoals de Brigittenstraat, die genoemd is naar het
klooster waar Beatris vijfhonderd jaar geleden haar intrede
deed.
De ring is tot 25 september gratis te bekijken in
het Centraal Museum in Utrecht (gevestigd in het voormalige
Nicolaasklooster).
Meer lezen:
Monumenten in Utrecht, vaak resten van een klooster
De geschiedenis van de Reformatie in Nederland
Over Clara van Assisië, abdis en een van de eerste stichtsters van vrouwenkloosters
Meer blogs over vrouwengeschiedenis
: Vijf aanraders op bol.com
• 1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis vertelt de verhalen van 1001 boeiende vrouwen, samengesteld door Els Kloek• Femina. Een nieuwe geschiedenis van de Middeleeuwen (via de vrouwen die daaruit zijn geschrapt) door Janina Ramirez
• De hoogste tijd. Een eeuw vrouwenkiesrecht, hoe en door wie kwam dat tot stand?
• De heks van Limbricht, door Susan Smit over een eigenzinnige vrouw die in 1674 van hekserij beschuldigd werd
• Herinneringen van Aletta Jacobs, een strijdbare vrouw in haar eigen woorden
