Vrouwengeschiedenis per week

Week 20
14 mei - 20 mei 2007

Mariken van Nieumeghen


Mariken van Nieumeghen

Op 20 mei wordt in Nijmegen de Marikenloop gehouden. Deze is genoemd naar Mariken van Nieumeghen, hoofdpersoon in een middeleeuws verhaal (rond 1500), dat zich afspeelt in Nijmegen.
Na een ruzie met haar tante zwerft Mariken nog laat door de stad op zoek naar een plaats om te overnachten. Als ze uitrust onder een heg ontmoet ze Moenen, die niemand anders is dan de duivel vermomd als mens. Moenen wil dat Mariken met hem meegaat en belooft haar rijkdom en, opvallend genoeg, kennis:

Als je mij tot de jouwe maakte,
ik zou je de zeven vakken leren
tot in de puntjes: retoriek, musiceren,
logica, grammatica en geometrie,
rekenkunde en alchemie,
wetenschappen die men altijd eerde.
Geen aardse vrouw was ooit zo'n geleerde
als jij zult worden. (vertaling literatuurgeschiedenis.nl)

Mariken gaat op het aanbod in en leeft er lustig op los met Moenen. Maar na zeven jaar krijgt ze spijt en wil ze haar familie terugzien. Ze reist terug naar Nijmegen op zoek naar vergeving.

Hoewel dit een fictief verhaal is, en dus geen 'echt gebeurde' geschiedenis, kunnen we uit dit verhaal wel een mening destilleren over hoe door de schrijver tegen onderwijs voor vrouwen werd aangekeken. Het was blijkbaar niet gewoon voor een vrouw om kennis te hebben van de vakken die Moenen noemt. Zo levert de literatuurgeschiedenis een bijdrage aan het onderzoek naar de geschiedenis van vrouwen.

Het verhaal van Mariken in het kort (niet lezen als je de afloop niet wilt weten)
De originele middeleeuwse tekst van Mariken van Nieumeghen
De site van de Marikenloop
Wandeling langs historische Nijmeegse vrouwen, waaronder Mariken
Het verhaal van Mariken is ook verfilmd door Jos Stelling
On-line workshop over vrouwen in de Middeleeuwse literatuur

Naar jaaroverzicht    Naar de index

Meer blogs over vrouwengeschiedenis

: Vijf aanraders op bol.com

• 1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis vertelt de verhalen van 1001 boeiende vrouwen, samengesteld door Els Kloek
• Femina. Een nieuwe geschiedenis van de Middeleeuwen (via de vrouwen die daaruit zijn geschrapt) door Janina Ramirez
• De hoogste tijd. Een eeuw vrouwenkiesrecht, hoe en door wie kwam dat tot stand?
• De heks van Limbricht, door Susan Smit over een eigenzinnige vrouw die in 1674 van hekserij beschuldigd werd
• Herinneringen van Aletta Jacobs, een strijdbare vrouw in haar eigen woorden