Vrouwengeschiedenis per week

Week 25
18 juni - 24 juni 2007

Vrouwen en religie: Barbara van Meerten-Schilperoort


Barbara van Meerten-Schilperoort

Deze week verscheen de nieuwe Historica. Deze keer een themanummer met als titel Baas in eigen kerk: Vrouwen, feminisme en religie, vroeger en nu. Het nummer is een vervolg op het congres met dezelfde titel dat dit voorjaar werd georganiseerd door de VVG en Historica. Aanleiding was de aandacht in de hedendaagse media voor de positie van vrouwen in de Islam. Maar hoe staat het met de rol van vrouwen in andere religies? En hoe werd daar in het verleden mee omgegaan? Zijn er verbanden tussen religie en emancipatie?

Wanneer we bijvoorbeeld kijken naar de negentiende eeuw, dan zien we vrouwen vanuit hun religieuze overtuiging buiten de gebaande paden treden. Deelname aan liefdadigheidsactiviteiten zorgde ervoor dat vrouwen dingen konden doen die normaal gesproken als ongepast voor hen werden beschouwd. Verschillende vrouwen van goede komaf gingen zich inzetten voor de zorg voor gevangen, alcoholisten of gevallen vrouwen.
Groot voorbeeld voor deze vrouwen was de Amerikaanse Elisabeth Fry die voor veel verbetering zorgde voor de leefsituatie van gevangenen. Fry's werk was grotendeels geïnspireerd door haar Quaker-religie. In Nederland kreeg zij in 1823 navolging van de schrijfster Barbara van Meerten-Schilperoort en de Doperse predikantenvrouw mevrouw Brandt-Maas.
In 1832 beginnen beide dames met het bezoeken van vrouwelijke gevangenen in Gouda. Van Meerten bleef dit twintig jaar lang doen, en na haar dood in 1853 namen haar dochters het van haar over. Maar Van Meerten deed veel meer: ze richtte ook een kostschool op voor meisjes en publiceerde talloze boeken over onderwijs voor vrouwen. Daarnaast was ze oprichter van het eerste Nederlandse vrouwenblad, Pénelopé.
In navolging van Van Meerten-Schilperoort en Brandt-Maas werden er verschillende verenigingen van vrouwen opgericht om goede werken te verrichten, waaronder ook veel Doopsgezinde vrouwen. Eind augustus wordt in Amsterdam een congres gehouden over deze vrouwen en de beeldvorming rond hun werk.

Over de nieuwe Historica
Elisabeth Strouven, in de nieuwe Historica en het Digitaal Vrouwenlexicon
Over Dorothea Dix en haar grote voorbeeld Elisabeth Fry
Meer over Barbara Van Meerten-Schilperoort
Over Pénelopé, het eerste nederlandse vrouwenblad
Over het congres Mythe en werkelijkheid van doperse vrouwen

Naar jaaroverzicht    Naar de index

Meer blogs over vrouwengeschiedenis

: Vijf aanraders op bol.com

• 1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis vertelt de verhalen van 1001 boeiende vrouwen, samengesteld door Els Kloek
• Femina. Een nieuwe geschiedenis van de Middeleeuwen (via de vrouwen die daaruit zijn geschrapt) door Janina Ramirez
• De hoogste tijd. Een eeuw vrouwenkiesrecht, hoe en door wie kwam dat tot stand?
• De heks van Limbricht, door Susan Smit over een eigenzinnige vrouw die in 1674 van hekserij beschuldigd werd
• Herinneringen van Aletta Jacobs, een strijdbare vrouw in haar eigen woorden